صنایع دستی مسی

قدم در سرسرای راسته مسگرها که می‌گذاری، صدای گام‌هایت در هیاهوی ضربه‌های چکش بر قلم و بر بدن بی جان مس گم می‌شود و نوید کارهای دست استادانی را می‌دهند که هنرشان بر روی این فلز سخت، کیمیاست.

مسگری تنها یک پیشه نیست. هنری است ظریف که با دستانی قدرتمند و ضرب‌های چکش بر مس آثاری خلق می‌کنند چشم نواز و زیبا.

صنایع دستی مسی فلزیست خوش رنگ و گرانبها با ویژگی‌های خاص و منحصر بفردی که مردم در طول تاریخ آن را بر فلزات دیگر ترجیح داده‌اند. اجدادمان دریافته بودند علاوه بر گل و سنگ، به ابزارهای دیگری برای زندگی بهتر نیاز دارند و مس‌ها همان چیزی بودند که تغییرات زیادی در شیوه زندگی آنها ایجاد می‌کرد. ولی هنوز این فلز و خواص آن را نمی‌شناختند.

صنایع دستی مسی و کاربرد آن در طول زمان

می‌گویند مس‌ها اولین فلزاتی هستند که به زندگی بشر راه یافتند. در حقیقت مس‌ها پایان عصر حجر را رقم زدند و دروازه ورود انسان به عصر جدیدی بودند. و روند پیشرفت و رشد انسان‌ها را سرعت بیشتری بخشیدند. به خصوص پس از آنکه پی بردند می‌توان آن را کوبید و تغییر شکل داد و تیز کرد.

عمر اشیاء مسی کشف شده به بیش از 5 هزار سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. تپه زاغه، تپه سیلک و تل ابلیس از کهن‌ترین سرزمین‌هایی هستند که فلز مس نخستین بار توسط انسان‌ها در زندگی آنها به کار گرفته شد. این داستان مدعایی است بر اینکه ایران پهناور ما از نخستین تمدن‌هایی است که ست صنایع دستی مسی را به عنوان ماده‌ای گرانبها و ارزشمند کشف کرد.

یافته‌های باستان شناسی حاکی از آن است که قدمت حضور مس در غرب آسیا مربوط به 10 هزار سال قبل می‌باشد. آنگاه که مردم فلات ایران با خاک و آب، به سفالگری و ساخت اشیایی زیبا می‌پرداختند. گاه مشاهده می‌کردند که این اشیاء در مقابل ضربه مقاوم هستند و نمی‌شکنند.

گاه در هنگام پختن در آتش ماده‌ای از آنها خارج می‌شد که در مواجه با سرما سخت و منجمد می‌شدند. در همین هنگام بود که مس را کشف کردند و برای ساخت ظروف و ابزار کشاورزی و سلاح‌های جنگی خود از آن استفاده کردند.

ویژگی های فلز مس

این فلز ارزشمند به طور طبیعی و خالص در اطراف محل زندگی قدیمیان یافت می‌شده و استخراج آن از دل طبیعت کار طاقت فرسایی نبوده است. به همین خاطر از همان زمان جایگاه خود را در زندگی مردم به دست آورده بود.

ویژگی‌های ذاتی فلز مس که باعث برتری و رجحان این فلز نسبت به فلزات دیگر شده است همچون خاصیت چکش خواری و نرم بودن، شکل پذیری در عین داشتن دوام بالا و همچنین انعطاف پذیری فوق‌العاده آن، این جایگاه را پر رنگ‌تر و ارزشمندتر کرده است.

این فلز به واسطه قابلیت ورقه ورقه شدن و مفتول شدن و مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی، توانسته بسیاری از نیازهای انسان‌ را در ساخت ابزار و اشیاء کاربردی زندگی‌اش پاسخگو باشد.

رنگ‌های این فلز از جذابیت‌های دیگریست که مس را برای هنرمندان و صنعتگران متمایز از سایر فلزات نموده است. ایجاد طیف‌های رنگی متنوع و زیبا از زرد کم‌رنگ تا قهوه‌ای سیر و سبزهایی چشم نواز و … در حین ترکیب با مواد دیگر و فرآیند تولید آلیاژ باعث شده تا بتوان مس و فرآورده‌های آن را رنگین کمانی بر زمین دانست.

همین خصیصه شگفت انگیز باعث شده تا اهالی هنر و صنعت این فرصت را داشته باشند که رنگ دلنشین و دلخواه خود را در آثار خود به کار گیرند. درخشندگی و جلای خاص رنگ‌ها بر قامت فلز مس این آثار را دیدنی‌تر و چشم‌نوازتر خواهد کرد.

ناگفته نماند چنانچه به مدت طولانی در مجاورت هوا قرار گیرد رنگ باشکوه سرخ و یا همان رنگ مسی زیبا که متعلق به ذات مس هست نمایان خواهد شد.

از خصایص حیرت انگیز دیگر این مس گرانبها و زیبا، توانایی هدایت گرما و الکتریسیته به جهت یون‌های رهای آن است که بسیار در زندگی انسان‌ها جایگاه پراهمیت و غیر قابل انکاری دارد.

مطلب پیشنهادی: میناکاری صنایع دستی ایران

تاثیر و کاربرد فلز مس در زندگی انسان ها

مس جایگاه بی بدیل و ارزشمندی در زندگی انسان‌ها دارد. از ابزارها و تجهیزات زندگی روزمره گرفته تا صنعت و تا هنر.

می‌توان گفت مس سومین و ضروری‌ترین عنصر موردنیاز بدن است. مردم بر این باورند که طبخ غذا در صنایع دستی مسی به سبب آزادشدن یون‌های مس، تامین کننده بخشی از مس موردنیاز بدن آنهاست.

که بسیاری از پزشکان هم خواص درمانی آن را اثبات کرده‌اند. همچنین به واسطه خاصیت رسانایی فوق العاده این فلز ارزشمند، دما در ظروف به صورت یکسان و با سرعت بیشتری پخش می‌شود و این امتیاز به پخت هرچه بهتر غذا کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: سپنتا آرمیتی ایزد بانوی عشق

در صنعت نیز مس به جهت ویژگی‌های منحصر بفردش از صنایع الکتریکی تا حمل و نقل و تولیدات ساعت و میکروسکوپ و … گرفته تا نقش گندزدایی و ضد باکتریایی آن مورد استفاده فراوان قرار گرفته است.

استفاده از فلز مس در کارهای هنری

نقش مس در تمدن بشری ارتباط عمیقی با زیبایی‌های آن دارد. همین زیبایی در طول تاریخ آن را به فلز محبوب هنرمندان جهت خلق آثارشان بدل ساخته است. هزاران سال پیش در روم باستان اشیاء زیتنی و جواهرآلات بسیاری با این فلز زیبا ساخته شده است.

ویژگی‌های منحصربفرد این فلز همچون انعطاف پذیری و چکش‌خوار بودن باعث شده تا هنرمندان سراسر دنیا هنرشان را بر قامت آن جاری سازند. خاک سرزمین بزرگ ما ایران هم سرشار از این فلز درخشان است که هنر را به جان خویش پذیراست.

مهم ترین صنایع دستی مسی که با مس ساخته میشود

صنایع دستی مسی بسیاری است که با مس ساخته می‌شود و میتوان از آنها به عنوان هدایای تبلیغاتی اندگار استفاده کرد.

• قلم زنی: بازی قلم و چکش بر پیکره مس زیبا و چشم نواز است. ایجاد نقش و نگارهای اصیل ایرانی بر روی فلز سخت و سرد، هنری است که صنعتگران هنرمند ما به شایستگی از عهده آن برآمدند.
• خاتم کاری : هنری است ظریف که هنرمند با آراستن مثلث‌های کوچک و با نقوش زیبا در کنار هم بر سطح مس اثری خلق می‌کند اصیل و ماندگار.
• میناکاری : در میناکاری گویی آسمان بر قامت مس آرام گرفته است. نقش زدن نگاره‌هایی که از اندیشه اصیل ایرانی نشات گرفته‌اند و بر جان آن می‌نشینند و شاهکاری بر جای می‌ماند به نام میناکاری.
• ملیله: هنریست که از کنار هم قرار دادن اشکال منظم اسلیمی که از مفتول‌ها و نوارهای مسی ساخته شده‌اند خلق می‌شود. تمامی نقش و نگارهای دلنشین بته جقه، گل و مرغ و باغ گل و غنچه‌های ختایی بر روی آن می‌نشینند و بر شگفتی آن می‌افزایند.
• مشبک کاری بر روی مس: نقش انداختن طرح‌های پنجره پنجره و یا چشمه چشمه بر سطح مس را هنر مشبک کاری گویند. از هنرهای بسیار ظریف است که حاصل صرف وقت، دقت و شکیبایی هنرمند خوش ذوق ایرانی می‌باشد.
• فیروزه کوبی روی مس: نشاندن قطعات کوچک و زیبای سنگ‌های فیروزه به حالت موزائیکی در کنار هم بر بدنه مس اثری را بر جای می‌گذارد ارزشمند و نفیس. اثری حیرت انگیز که آبی فیروزه‌ای آن جانی تازه به مس خواهد داد.

رد پای درخشان و پر از رنگ مس را می‌توان در جای جای تمدن و هنر ایران زمین یافت. صنایع دستی مسی که هنر بر پیکره‌اش بسیار دلنشین و گرم می‌نشیند و اثری می‌آفریند جاودان به واسطه ذات پردوام و ماندگارش.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید هدایای تبلیغاتی

سوالات متداول