سپنتا آرمیتی، ایزد بانوی عشق : مفهوم عشق را در هر فرهنگ و آیینی بجوئید به تعریفی واحد و یکتا خواهید رسید. حتی کلمات و زبان‌ها و باورها نمی‌توانند این معنای واحد و بی همتا را از این مفهوم زیبا که تنها محدود به آدمی نیست بگیرند. آدمیان نیز در تلاشند دست به دامان بهانه‌هایی شوند مغتنم تا عشق را با تمام پیام و ارزشمندی اش نثار همراهان و همدمان زندگی خود کنند.
هیچ محدوده و نقطه جغرافیایی این ارزشمندی و مفهوم را محدود و نابود نخواهد کرد. سال‌هاست که مردمان کشور ما 14 فوریه مصادف با 25 بهمن ماه ولنتاین را که خاستگاه آن روم باستان می‌باشد فرصتی زیبا دانسته‌اند برای ابراز مهر خویش به عزیزان خود. مقصود مذمت و یا سرزنش این عمل نیست. چرا که هر بهانه‌ای که باعث جوشش عصاره عشق در وجود آدمی شود زیباست.
اما ایران ما خود اسطوره‌هایی دارد سرشار از داستان هایی زیبا و توامان با مهر و عشق. که زیباتر خواهد بود تا با شناساندن سپنتا آرمیتی این بانوی حامی و نگهبان، برای نثار عشق به یکدیگر بهانه‌ای داشته باشیم که از خاک دیار خودمان برخواسته و شکوه و عظمتی که کم از بهانه‌های ملل دیگر نخواهد بود هیچ، بسیار فاخرتر و اصیل‌تر نیز می‌باشد.
هنگامی که بحث ایران باستان پیش رو باشد، به معنای ایرانی است که قبل از تاریخ وجود داشته. ایرانیان باستان در حقیقت دارای الهه‌ها و یا همان فرشتگان مختلفی بوده‌اند، دقیقاً مشابه با دین‌های مختلف که امروزه به فرشته مرگ، فرشته پیغام رسان و.. اعتقاد دارند. سپنته آرمیتی یکی از بانوهای ایزد و امشاسپندان زرتشتی می‌باشد.
سپنتا آرمیتی نام الهه باستان به زبان اوستایی
در زبان اوستایی به این الهه ایران باستان سپنته آرمیتی یا سپنت اَرمَیتی یا سپند آرامئیتی نیز گفته می‌شود، در زبان پهلوی وی را سپندارمذ sepandaarmaz یا سپندارمت معرفی کرده‌اند. این در حالی است که ایزد بانوی عشق در فارسی سپندارمد نامیده می‌شود.
درست آن هنگام که اهورامزدا یاران خود را که از ذات پاک خود اویند و مشاوران او در آفرینش و رستاخیزند به سوی زمین روانه کرد تا صلح و عدالت را بر روی آن جاری سازند و راهبر نیکوکاران به بهشت باشند.
شش یار نامیرای مقدس یا همان امشاسپندان شامل بهمن و اردیبهشت و شهریور که ایزدان مذکر هستند و سپندارمذ و خرداد و مرداد که ایزد بانوانی هستند که از اندیشه و گفتار و کردار نیک برخوردارند و تجلی گر صفات بارز و بی نقص خداوندگار هستند. و هر کدام به نوبه خود بخشی از شکوه خداوندی را به زمینیان می‌شناسانند و مسئولیتی خطیر را بر عهده گرفته‌اند.
بهمن یا وُهومن موکل و پشتیبان حیوانات و جانوران شد. اردیبهشت که از زیباترین آنهاست ناظر است بر رویندگان و گیاهان، چنانکه گندم‌ها به سامان رشد کنند و وظایفی دیگر از این دست. او نگهبان گیاهان است و مرغزاران. شهریور سومین امشاسپند اهورامزداست که مظهر شهریاری و فرمانروایی جوانمردانه است.
او بیچارگان و درماندگان را در محافظت خویش در خواهد آورد و بدی‌ها و ستم‌ها را نابود خواهد کرد. خرداد نگهبان آب‌هاست و نماد زندگی. همانطور که شادابی رویندگان از حسن وجود اوست. و مرداد که نامیرای نامیرایان است و نماد جاودانگی و بی مرگی.
معرفی سپنتا آرمیتی، ایزد بانوی عشق
بهتر است برای معرفی سپنتا آرمیتی به این صورت شروع کنیم که در فرهنگ پهلوی سپندرمت یا همان سپندارمذ نام یکی از امشاسپندان می‌باشد، این در حالی است که در این فرهنگ این نام برای پنجمین روز ماه و دوازدهمین ماه سال نیز معرفی شده است. سپنتا آرمیتی در حقیقت ایزدبانوی بسیار قدیمی اسفند معرفی شده‌اند و گفته می‌شود که وی را دو امشاسپند به نام‌های هورواتات (خرداد) و امرتات (امرداد) همراهی می‌کنند.
سپند آرامئیتی یا همان اسفند در فرهنگ پهلوی به معنای سلامت کامل و بی نقصی ترجمه شده است. سپنتا آرمیتی به عنوان محافظ و پاسدار زمین و در عین حال مظهر تمکین، تقوا و عبادت بر همگی معرفی شده است.
در زمان زرتشتیان تمامی مردم بر این باور بوده‌اند که سپندارمذ یا سپنتا آرمیتی در حقیقت همان ایزد بانو و موکل زمین است. مردم وی را مظهر محبت و بردباری اهورایی می‌دانسته‌اند و وی را موظف کرده بودند تا زمین را همواره خرم، سبز و آباد نگه دارد.
در جشن سپندارمذگان تمامی مردم علاوه بر پوشیدن لباس نو، جشن گرفتن درخت و نهال‌های جدیدی بر روی زمین می‌کاشته‌اند. در این جشن پور شور تمامی زرتشتیان به رسم دیرینه خود به یکدیگر هدیه‌های سرشار از عشق را می‌دهند و مانند دیگر جشن‌های ایرانی دور هم جمع می‌شوند و ساعاتی را با عشق سپری می‌کنند.
سپنتا آرمیتی کیست
سپنتا آرمیتی صفت چهارم زیبای خداوندی ست. خداوند متواضع و مقدسی که در پنجمین روز از آخرین ماه سال متجلی می‌شود. سپندارمذ یا اسفندمذ هم از یاران نامیرای فروتن اهورامزداست که به پاسداری و نگاهبانی زمین گماشته شده است.
سپنته آرمیتی که زمین را از شیطان صفتان ایمن نگاه خواهد داشت. سپندارمذ لقب زمین است. بی جهت نیست که نام آخرین ماه از فصل زمستان را اسفند یا سپندارمذ نهاده‌اند. چرا که نخستین جوانه‌ها سر از خاک در می‌آورند و زایش زمین را مژده خواهند داد.
زمینی مهربان، فراخ، بارور و زاینده که تمامی رویندگان و جانوران و انسانها را بر گستره ی خویش به مهر پذیرفته و از عشق درونی خویش آنان را سیراب می‌کند. به گزاف بانوان را به زمین تشبیه نکرده‌اند.
بانوانی که موجودی همچون خویش در وجود بزرگ و قدرتمند خویش می‌پروراند و از نور درونی خود، عشق و مهری بی نظیر او را تغذیه خواهند کرد. و فارغ از قدرت باشکوه باروری بانوان، استواری، صبوری، تواضع، تقدس و عظمت روح شگفت انگیز بانوان گواهانی محکم هستند بر شباهت آنان با زمین. و شاهدانی هستند از تمامی صفات نیک اهورایی بر زمین.
به همین خاطر ایرانیان باستان روز پنجم از آخرین ماه سال در گاه شمار زرتشتی را روز سپندارمذگان نام نهادند و جشن‌ها بر پا کردند به گرامیداشت بزرگی و عظمت بانوان و عشق. جشن‌هایی با آداب و رسومی زیبا و متفاوت و تشریفاتی ویژه که زنان را ارج می‌نهادند.
در گذشته‌های دور این روز که روز بزرگداشت ایزد سپندارمذگان بوده، زنان بر تخت سلطنت می‌نشستند و زمام امور را به دست می‌گرفتند. پیشکش هدایای تبلیغاتی سرشار از عشق از جانب مردان به همسران و دختران رسمی بسیار زیبا بوده که گواهی ست از کهن بودن جایگاه عشق در میان ایرانیان.
گویی مفهوم زمین و زن و الهه عشق ایران باستان هیچ گاه از هم جدایی پذیر نخواهند بود. و تنها در کنار هم شکوفا خواهند شد. سپندارمذ یا همان سپنتا آرمیتی را هم روز پاسداری و حفاظت از زمین دانسته‌اند هم روز ارج نهادن و گرامیداشت بانوان و هم روزِ همان پیشکشی که زمین و زنان بر دنیای خویش می‌تابانند. روز عشق. همان روزی که آدمیان عشق نهان شده در پستوی دل‌هایشان را فریاد خواهند زد و هدیه‌ای سرشار از مهر را نثار دلدار خود خواهند کرد. خواه مادر باشد، خواه دوست، خواه عشق.
سپنتا آرمیتی مظهر محبت و بردباری برای زرتشتیان
زرتشتیان بر این باور بوده‌اند سپندارمذ یا سپنتا آرمیتی، همان ایزد بانوی موکل زمین و مظهر محبت و بردباری اهورایی، موظف خواهد بود تا زمین را همواره خرم و سبز و آباد نگاه دارد و هر که کشت و کار کند و خاکی را آباد، سپندارمذ نیز از او خشنود خواهد شد. به همین خاطر در این روز در کنار تمامی رسم‌های خود مانند پوشیدن لباس نو، درخت هم می‌کاشتند. در این روزها زرتشتیان به رسم دیرینه به جشن و سرور می‌پردازند، به یکدیگر هدایایی سرشار از عشق پیشکش می‌کنند و مانند باقی جشن‌های ایرانی به دور هم جمع می‌شوند و ساعاتی را به تبادل عشق می‌پردازند و محبت.
بیشتر بخوانید: نوروز باستانی پیشکش همیشه سبز بهار
زرتشت همواره سپنتا و هومن یا سپندارمذ این یاورِ مهرآفرین و عشق پرور خود را همچون یاری قدرتمند برای مسئولیت‌هایی مهم شانه به شانه خود داشته است. برای بخشیدن برکت و طراوت به کشتزارها و چراگاه‌ها، برای آرامش زندگی جانوران، برای برپایی فرمانروایی‌های نیک و مردم دارانه، برای زندگی پاک، برای خلق فکر و اندیشه نویسندگان و کاتبان، برای شفای آتوسا همسر اردشیر دوم و حتی برای یاری به دختر خویش “پوروچیستا” برای انتخاب شریکی نیکو در زندگی، در همه این لحظات سپنته آرمیتی یار و یاور زرتشت بوده است.
جشن سپندارمذگان
روز عشق ایرانی و یا همان جشن سپندارمذگان یا جشن اسپندگان! این جشن یکی از جشن‌های ایران باستان به شمار می‌رود که در روز 5 اسفند در گاه‌شمار زرتشتی و در 29 بهمن در گاه‌شمار خورشیدی برگزار می‌شود. ممکن است برای شما این سؤال به وجود آید که گاه‌شمار زرتشتی چه تفاوتی با گاه‌شمار خورشیدی دارد؟ گاه‌شمار زرتشتی ۶ماهه نخست سال را 30 روزه تعیین کرده است.
اما در گاه‌شمار خورشیدی این 6 ماه دارای 31 روز هستند. روز اصلی برگزاری این جشن در روز 29 بهمن ماه می‌باشد. جشن سپندارمذگان ریشه در امپراطوری هخامنشیان دارد، حتی ابوریحان بیرونی در آثار خود آورده است که ایرانیان روز 5 اسفند ماه را روز زن و زمین می‌دانند و برای آن جشن می‌گیرند.
در گاه شمار زرتشتی شش ماه اول سال سی روزه می باشد. به همین خاطر این جشن باشکوه سپندارمذگان را در روز پنجم از ماه اسفند برگزار می‌کردند. در حالی که در تقویم شمسی یا همان خورشیدی که امروزه روزها و رخدادهایمان بر اساس آن رقم می‌خورد، شش ماه اول سال سی و یک روزه می‌باشد.
این ضیافت عشاق در 29 بهمن هر سال همچنان در بسیاری از نقاط سرزمین پهناورمان شادمانه برگزار خواهد شد. روزی که زمین پهناور و بانوان نیک اندیش و عشق در کنار هم تجلی می‌یابند و مژده وفاداری و صلح و سازش را به جهانیان خواهند داد.
و چه رسمی نیکو خواهد شد اگر ما مردمان ایران زمین باری دیگر دست در دست هم دهیم و آیینی دیگر از آیین‌های کهن خود را زنده کنیم و روز سپندارمذ را در ستایش زمین و زنان و تقدس عشق در کنار هم با شور و شعف و شادمانه جشن بگیریم.
ناگفته نماند که گویی جشنی با نام اسفندی همچنان این روزها در قلب ایران زمین در نواحی همچون اقلید و کاشان و محلات برگزار می‌شود و بسی جای خوشحالی می‌باشد. اما مقصود پر رنگتر شدن این آیین در دل همه مردم ایران زمین است. آنچنانکه همچون نوروز که برای رسیدن آن لحظه شماری می‌کنیم.
سپنته آرمیتی این ایزد بانوی بزرگ را در قلب خویش پذیرا باشیم و رسالت او را که پراکندن مهر و طراوت و عشق در پهنه زمین است به جای آوریم و 29 بهمن هر سال را روز موعودی قرار دهیم برای نثار عشق و شور و شادی.
بیشتر بخوانید: آداب دریافت هدایای تبلیغاتی از سوی مخاطبان
