مردی با منظومهای بلند
از میدانِ شهر،
میگذرد…
دربارهی کتاب «با آنچه در زمینه و صحنه است»
سه منظومه از سید حسن اجتهادی، همراه با نقد و بررسی فیض شریفی:
کتابی که انتشارات «حس هفتم» اخیرا چاپ کرده و به دستِ مخاطبان واقعی شعر و اندیشه قرار داده، اثریست فاخر و بیبدیل از شاعر گرانسنگ و توانا، استاد سیدحسن اجتهادی، تحت عنوان «با آنچه در زمینه و صحنه است».
این مجموعهی ارزشمند، سه منظومه از سیدحسن اجتهادی را دربرمیگیرد(«برایم غذایی از شعر بیاور»، «با آنچه در زمینه و صحنه است» و «پنجرههای گشوده بر گلوی جهان»)
حسن اجتهادی این منظومه ها را در حوالی سالهای ۷۱ تا ۹۲ سروده و بازبینی کرده است.
این سرودهها از زوایای زیادی، بیانگر دنیای شعری او و یک اتمسفر یا حال و هوای خاص برای تنفس منهای راوی در اشعار اوست. فرم و شکل این اشعار به طور کلی بر گزارههای خبری و گزارشی و تصویری بنا شده و فضای سیال نوشتهها، نشاندهندهی اوضاع و احوال شاعر در هنگام سرودن منظومهها و یاد آورندهی خاطرات و خطرات نوستالژیک فردی و بومی حسن اجتهادی است.
فیض شریفی، در این کتاب به تفصیل به شرحِ چیستی وچرایی این منظومهها پرداخته و بیشک برای مخاطب حرفهای ادبیات و نیز مخاطب شعر حسن اجتهادی حرفایی دارد قابل تأمل و تعمق که باید دید و خواند و پرداختشان.
از حسن اجتهادی شاعر شاعر قدرتمند خطهی جنوب میگوییم، با روحی آبی و دلی دریایی:
در سوم دیماه ۱۳۲۵ در کازرون متولد شد. دوران ابتدایی را در کازرون گذراند؛ دبیرستان را درشیراز سپری کرد؛ و دانشگاه را در تهران به پایان رساند و پس از آن، سالها معلمی و استادی پیشه کرد. سرانجام در ۸ خردادماه ۱۳۹۷، از بارِ تن آزاد شد و به آبیهای همیشه پیوست.
بیشک تلاشهای ذهنی، زبانی و فرمی سیدحسن اجتهادی، طی پنج دهه حیات ادبی این شاعر توانا، بر ظرفیتهای ادبی شعرِ معاصر فارسی، تأثیرگذار بوده است.
شاعری که نه تنها در ساحت کلمه، که در ساحتِ حضورِ آبیاش در این جهان، یگانه بود و رها و آزاده.
حسن اجتهادی علاوه بر فعالیت و سختکوشی در حوزهی شعر، در زمینههای دیگری نیز طبع آزمایی کرد و خلق هنر نمود؛ آثار پژوهشی، نمایشنامه، فیلمنامه، کولاژ و… نمونهای از دیگر تلاشهای وی در عرصهی هنر است.
«با آنچه در زمینه و صحنه است»، سومین کتاب از حسن اجتهادی است که در سال ۹۷ توسط انتشارات حس هفتم به چاپ رسید.
این کتاب ولی قطرهای از دریای شعری و شعوری حسن اجتهادیست؛ وزن مجموعه دفترهای چاپنشدهی شاعر که حاصل چندین دهه سرودن و تلاش ادبی اوست، خود گویای این ماجراست.
زندهیاد منوچهر آتشی، شاعر بزرگ معاصر ایران، کازرون را به یمن حضور اجتهادی، به قونیهای کوچک تشبیه کرده و حسن اجتهادی را «قبلهی خاطرات دیرین» خود نامیده.
نگرش و زیست عرفانی و سیالیت ذهنی و معنوی سیدحسن اجتهادی به گونهای بود که او را از همهی تعلقات دنیوی بینیاز کرده بود؛ رنجِ کلام به دوش میکشید و به دنیا پوزخند میزند.
حسن اجتهادی، مصداق بارز همانیست که حافظ میگوید:
غلام همت آنم که زیر چرخ کبود
ز هرچه رنگِ تعلق پذیرد آزاد است.
او هرچقدر که به دنیا آسان، همانقدر به جدیت و سختکوشی در حوزهی زبان و اندیشه، سخت میگرفت. زیبا میسرود و عمیق میاندیشید.
میبایست که آثار این شاعر بزرگ، در قالب کتاب، دههها پیشهرچه بیشتر و شایستهتر به ادبیات امروز ایران معرفی میشد؛ چه او خود گنج گرانی بود، پنهان در کنجِ دنجِ خویش و جهان.
میبایست این مجموعهها و دفترهای شعر، زودتر از اینها چاپ میشد و به دست علامقمندان شعر اجتهادی میرسید.
گرچه امروز، شاعرِ آبی، خودش حضور ندارد لیکن روحِ آبیاش، اندیشهی سبزش، دوربین تیزبین نگاه و شکوهِ کلام و اثرگذاری زبانش در ما و با ما و از ماست.
آنچه تا امروز در قالب ۲ کتاب ارزشمند دیگر از حسن اجتهادی به چاپ رسیده، غزلها و اشعار کلاسیک استاد را شامل میشود.
اما «با آنچه در زمینه و صحنه است»، سه منظومهی منتخب از میان دیگر منطومهها و اشعار آزاد است که تاکنون نیز به چاپ نرسیده است.
تجربههای ذهنی، محتوایی، فرمی و زبانی اجتهادی در منظومهها، تجربههای متفاوتیست که حتما باید دیده و شنیده شود.
امید که چاپ این اولین کتاب از منظومههای سیدحسن اجتهادی که توسط انتشارات «حس هفتم» به چاپ رسیده، با ویژگیهای منحصر به فرد ذهنی و زبانی و شیوهی شاعرانگیاش، مخاطبهای خاص خودش را دریابد و هم مخاطبها نیز کتاب را دریابند.
این مجموعه مقدمهای مهم بر چاپ دیگر آثار ارزشمند سیدحسن اجتهادی خواهد بود.
…چه خالیست جایت
حالا که اینجا غرقم
در نور و برگ و زمزمهی رودها.
سفرهای گسترده است بر بساط نوشخواران
و آه…
جای خالی یاران
کاش تو اینجا بودی و
بر این سفرهی رنگین
برایم غذایی از شعر میآوردی…
/از منظومهی «برایم غذایی از شعر بیاور